Wanneer is het houden van dieren nog hobbymatig en wanneer is het een inrichting Wet milieubeheer?

Vraag

Wanneer is het hobbymatig houden van dieren een inrichting in de zin van artikel 1.1 Wet milieubeheer? En wat heeft dat voor gevolgen?

schapen

Antwoord

Het hangt van de omstandigheden af of sprake is van een inrichting. Dat moet het bevoegd gezag beoordelen (en uiteindelijk de rechter).

Een inrichting is "elke door de mens bedrijfsmatige of in een omvang alsof zij bedrijfsmatig was, ondernomen bedrijvigheid die binnen een zekere begrenzing pleegt te worden verricht." Dat staat in artikel 1.1 lid 1 Wet milieubeheer. Bij hobbymatig houden van dieren gaat het om de term bedrijfsmatig. Heeft het houden van de hobbydieren zo'n omvang, dat je dit kunt vergelijken met een bedrijf?

Als bij een bedrijf (inrichting) hobbydieren worden gehouden, maakt het niet uit of dit een bedrijfsmatige omvang heeft. Door de andere activiteiten is het bedrijf al een inrichting. Maar als de enige activiteit het houden van hobbydieren is, is wél belangrijk of dit een bedrijfsmatige omvang heeft. Alleen dan is sprake van een inrichting. Zie ook de pagina Het begrip 'inrichting' uit de Wet milieubeheer.

Het houden van de hobbydieren moet onder een categorie van bijlage I van het Besluit omgevingsrecht vallen, anders is geen sprake van een inrichting. Meestal is dat categorie 8.

Criteria

Welke criteria kunt u gebruiken om te bepalen of sprake is van omvang vergelijkbaar met een bedrijf? Te denken valt aan:

  • Continuïteit van de activiteit (hoe lang duurt de activiteit)
  • Winstoogmerk van de activiteit (verhouding tussen kosten en baten)
  • Hinder van de activiteit
  • Omvang van de dierstapel (hoeveel dieren en van welk soort)
  • Huisvesting van de dieren (zijn er speciale voorzieningen)
  • Commerciële doeleinden (bijvoorbeeld advertenties)
  • Gebruik van de dieren (voor hobby of eigen gebruik)
  • Perceelsgrootte
  • Omgeving (in landelijk of stedelijk gebied)

Deze criteria staan in een brief uit 1999 van het voormalige Ministerie van VROM (pdf, 80 kB) (nu IenM).

Wijziging categorie 8 Bor

Sinds 1 januari 2016 is de regelgeving gewijzigd. Categorie 8 is aangepast en in het Activiteitenbesluit is een paragraaf toegevoegd voor:

  • hondenkennels
  • hondentraining
  • dierenpensions
  • valkeniers
  • volières
  • kinderboerderijen
  • hertenkampen
  • dierentuinen

Ook voor deze activiteiten moet eerst worden vastgesteld of er sprake is van een inrichting.

Geen inrichting?

Dan gaat het aanpakken van de problemen, zoals klachten van omwonenden, niet met de milieuregelgeving. Dan kunt u wellicht met de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) optreden.

Wel een inrichting?

Dan is de milieuregelgeving van toepassing. De regels van het Activiteitenbesluit gelden en/of er kan een omgevingsvergunning milieu nodig zijn. Zo zijn er voorschriften voor het Houden van landbouwhuisdieren. Voor bijvoorbeeld hondenkennels en kinderboerderijen geldt de paragraaf Fokken, houden of trainen van vogels of zoogdieren.

Bij grotere aantallen dieren en bij bepaalde soorten dieren is altijd een omgevingsvergunning milieu nodig. Dit staat in categorie 8.3 van het Besluit omgevingsrecht.

Hobby-imkers hebben geen omgevingsvergunning nodig. Een imkerij is een bijenhouderij.

Jurisprudentie

Het aantal dieren alléén is dus weliswaar niet bepalend, maar geeft wel een indruk. Hieronder vindt u een overzicht van uitspraken, met daarbij het aantal dieren.

overzicht van uitspraken
Uitspraak Datum Aantal dieren Inrichting Wm
200709175/1 08-10-2008 Honden: kennel met 15 honden en buiten trainen met honden van derden ja
200708613/1 03-09-2008 Honden: 26 geleidehonden ja
200809032/1 15-07-2009 Honden: 7 volwassen honden en meerdere nesten pups per jaar. nee
200809122/1 22-07-2009 Honden: 5 honden ieder met eigen binnen- en buitenverblijf. nee
E03.94.1235 14-05-1996 Honden: vijf teven, drie reuen, tien pups en tien pensionhonden.
Met eigen honden wordt gefokt.
ja
G05.93.2913 27-02-1995 Honden: 10 tekkels, 9 pups. nee
G05.93.2936.P90 06-04-1994 Honden: 11 collies. nee
200103721/1 06-09-2001 Honden: 18 honden (3 oude Ierse wolfshonden en 15 papillons (vlinderhondjes) met ongeveer drie nesten met drie pups per jaar. nee
E03.98.1443 10-08-2000 Honden: 8 bouviers en 10 hokken. nee
E03.99.0161 26-09-2001 Honden: 5 honden met maximaal 4 nesten pups per jaar. nee
200700895/1 03-10-2007 Honden: 9 honden nee
200601120/1 23-08-2006 Honden: 10 honden en maximaal 4 nesten pups per jaar tot leeftijd van 2 maanden. nee
200206115/1 18-06-2003 Katten: 10 katten op zolder. nee
F03.97.0210 09-06-1997 Kippen: 60 krielkippen, 150-200 kuikens ja
200203483/1 29-01-2003 Kippen: 100 kippen in 2 hokken met ziekenboeg. ja
F03.96.0721 23-09-1996 Vee: maximaal 3 stuks vee kunnen worden gestald. nee
200202700/1 24-12-2002 Vee: 4 zoogkoeien en 4 jongvee in schuur. ja
200200469/1 28-08-2002 Duiven: 220 duiven in hokken. ja
200103681/1 20-02-2002 Papegaaien: 24 papegaaien. nee
F03.95.0329 31-07-1995 Papegaaien: 20 papegaaien (grote soort). nee
AWB - 14 _ 8298 3-5-2016 Paarden: 5 paarden ja
201206217/1/A1 20-03-2013 Paarden: één of meer paarden nee
Awb 14/652 21-8-2014 Paarden: 8 paarden nee
200302415/1 15-10-2003 Paarden: 5 paarden nee
G05.93.1200.P90 06-09-1993 Paarden: maximaal 5 ja
200509206/1 15-03-2006

Paarden: 6 paarden en 3 pony's
+ mestopslag van > 10 m3

ja
G05.91.1549 02-02-1993 Paarden: aantal 10. ja
199901803/2 25-11-1999 Paarden: Boxen voor 6 paarden, zelf drie paarden en een pony, fok van maximaal één veulen per jaar. nee
200505052/1 08-02-2006 Paarden: 7 paarden, maar in omvang afnemend nee
E03.97.0236 22-10-1999 Pony’s: 10 ijslandpony's, maximaal 6 weken per jaar binnen. nee
E03.98.0133 06-01-2000 Pony's: 10 pony's van een kleine soort nee
200002942/1 en 2 31-08-2000 Schapen: 10 schapen met schuilhok nee
E03.97.1077 06-01-2000 Schapen: 30 schapen en 10 m3 mestopslag ja
E03.98.1742 22-10-1999 Divers: 600 dwerghamster, 300 muizen, 30 cavia's, 40 chinchilla's, 60 vogels en 30 gerbils ja
200202780/1 23-10-2002 Divers: 1 paard, 4 pony's, 60 kippen, 7 cavia's, 2 honden ja
E03.94.0845 13-12-1996 Divers: wisselend aantal dieren: klein aantal konijnen en enkele tientallen kleine knaagdieren (muizen) en een aantal kippen en geiten, en een paard nee
E03.95.1298 14-05-1996 Divers: 30 papegaaien, 9 kippen, 2 geiten, en 10 schapen ja
200204016/1 09-04-2003 Divers: 50 tot 60 schapen, 3 stieren, 2 geiten ja
G05.93.3205 21-04-1995 Divers: kippen, 25 konijnen 200-300 scharrelkippen

ja

200503144/1 28-09-2005 Divers: 10 kippen,3 konijnen, 1 koe, 1 jongvee,10 schapen en 9 lammeren nee

De aantallen waarbij een melding Activiteitenbesluit nodig is, zijn niet bepalend. Zie Rechtbank Overijssel, 27-09-2013, Awb 13/1847, Deventer: enkel en alleen omdat artikel 1.18 Activiteitenbesluit spreekt over 5 paarden, betekent niet dat bij 5 of meer paarden per definitie sprake is van een Wm-inrichting.