Bouwsteen omgevingsveiligheid in de omgevingsvisie

Op 13 april 2017 nam Rosemarie Bastianen (directeur Eenvoudig Beter van het ministerie van Infrastructuur en Milieu) het resultaat van het onderzoek ‘Omgevingsveiligheid in de Omgevingsvisie’ in ontvangst. Aan de hand van ervaringen uit diverse gemeentes is een handleiding opgesteld, ‘Aanpak bouwsteen omgevingsveiligheid’. Deze handleiding helpt gemeentes bij het maken van keuzes op het gebied van omgevingsveiligheid.

Via een aantal stappen kan een gemeente met andere belanghebbenden op eenvoudige wijze keuzes maken op het gebied van omgevingsveiligheid en ruimtelijke ordening. De vragen die spelen kunnen bijvoorbeeld zijn: Welke ontwikkelingen zie ik in mijn gemeente? Wat wil ik wel en wat absoluut niet toestaan? Hoe kan ik een bestaand industriegebied op een goede wijze transformeren tot een woonwijk? En wil ik nieuwe, risicovolle bedrijven wel of niet in mijn gemeente?

Keuzes maken over Omgevingsveiligheid

Die keuzes belanden in een ‘bouwsteen’. Zo’n bouwsteen is van belang als de gemeente haar omgevingsvisie opstelt. Bij het opstellen van zo’n visie is het immers de bedoeling dat vele beleidsvelden geïntegreerd worden en dat belang en prioritering in samenhang worden afgewogen. Inzicht in (keuzes rond de) omgevingsveiligheid binnen de gemeentegrenzen is dan nodig.

Deze handleiding is tot stand gekomen aan de hand van ervaringen uit zes pilots bij gemeenten met een verschillend risicoprofiel. In Maasgouw, Ermelo, Harlingen, Waalwijk, Eindhoven en Rotterdam gingen verschillende partijen om de tafel. Gemeentes, veiligheidsregio’s, omgevingsdiensten en andere partijen oefenden met het gedachtengoed van de omgevingsvisie. De centrale vraag was: ‘Welke partijen en welke informatie heb ik nodig om omgevingsveiligheid bij het opstellen van de omgevingsvisie een serieus onderdeel te laten uitmaken van de bestuurlijke afweging?’

Integrale aanpak in Omgevingswet

Nieuw aan deze pilots is de aandacht voor de verschillende thema’s uit de Omgevingswet. Door de diversiteit aan gemeenten is inzicht verkregen hoe zo’n proces werkt. In Ermelo waren bosbranden in de buurt van een recreatiepark ook een item, in Maasgouw was tevens aandacht voor overstromingsrisico’s van de Maas en in Eindhoven zat de spanning vooral tussen het herontwikkelen van een industriegebied langs een spoorlijn waar treinen met gevaarlijke stoffen over rijden. Door naar verschillende concrete vraagstukken te kijken, werd vanzelf ook nagedacht over de aanpalende thema’s als de woningbouwopgave, geluid, bereikbaarheid, milieu en gezondheid.

Aan de hand van de ervaringen uit de verschillende gemeenten is een breed toepasbare handleiding gemaakt.

Stappenplan biedt tips en inhoudelijke hulp

Projectleider Hans Iserief: “Het eindresultaat is een stappenplan met tips en inhoudelijke hulp op veel punten. Medewerkers van gemeente, omgevingsdienst en veiligheidsregio moeten dit proces echt samen doorlopen. Dat proces is minstens zo belangrijk als wat er in de bouwsteen komt te staan. En het is essentieel dat gemeentelijke RO’ers vanaf het begin meedoen!”

Het pilotprogramma ‘omgevingsveiligheid in de omgevingsvisie’ en dit document zijn het resultaat van een co-productie van het Ministerie van IenM, het programma Impuls Omgevingsveiligheid  en Ontwerp Veilige Omgeving.