Nieuwe Handreiking lozingen: op het snijvlak tussen theorie en praktijk

Jochem van Westerop,  adviseur afvalwater InfoMil

De nieuwe Handreiking lozingen is onderdeel van het Handboek water, te vinden via InfoMil.nl en Helpdeskwater.nl. 'De handreiking is gebaseerd op beide handboeken, maar bevat ook veel nieuwe pagina's.' Dat zegt Jochem van Westerop, afvalwaterdeskundige binnen Kenniscentrum InfoMil en trekker van het project. 'Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat wil de vergunningverlening en de waterkwaliteit optimaliseren. De opdracht voor deze nieuwe handreiking vloeit daaruit voort.'

Stap-voor-stap

Het handboek is opgebouwd rond een aantal pulldownmenu's die de gebruiker stap-voor-stap door het vergunningverleningsproces loodst. Voordat de aanvraag start, via beoordeling van de stukken, tot en met de vergunning schrijven. Evenals de overwegingen waaróm het bevoegd gezag tot bepaalde voorschriften komt. In vaktaal: de considerans.

Van Westerop zegt dat de doelgroep vooral de vergunningverlener is. 'Maar we hebben er rekening mee gehouden dat ook aanvragers gaan kijken. Bijvoorbeeld als ze zich afvragen of ze stof x op manier y mogen lozen. Denk ook aan vooroverleg, dat voor aanvragers van wezenlijk belang kan zijn. Met name welke informatie ze moeten meebrengen of opsturen. Verder kunnen vergunningverleners aanvragers op bepaalde zaken wijzen door een link te sturen naar een webpagina van de handreiking.'

Henk Wes, vergunningverlener waterschap Vechtstromen

Spanningsveld

Henk Wes is vergunningverlener bij waterschap Vechtstromen. Van augustus tot en met december 2019 schreef hij mee aan de handleiding en bemenste hij de helpdesk van InfoMil. 'Er ontstaat soms discussie over wettekst versus toepassing. Daar zit een spanningsveld.' Volgens Wes is er veel behoefte aan een sparring partner én aan praktische kennis. 'Precies daarin voorziet de handreiking: die zit op het snijvlak tussen theorie en praktijk.'

'Vraag hoe giftig de stoffen zijn voor bacteriën'

Wes benadrukt dat de waterschappen niet altijd invloed hebben op de waterkwaliteit. 'Wij zitten niet altijd als eerste aan tafel', verduidelijkt hij. 'Vergunningaanvragen voor indirecte lozingen, via het riool, komen binnen bij gemeenten en omgevingsdiensten. Zij zijn bevoegd gezag. Maar ze hebben niet altijd diepgaande kennis over waterkwaliteit. De Handreiking lozingen is mede gemaakt om hen handvatten te bieden. Bijvoorbeeld door te vragen hoe giftig de stoffen zijn die de initiatiefnemer wil lozen, niet alleen voor vissen, maar ook voor bacteriën. Want onze rioolwaterzuiveringsinstallaties – rwzi's – werken met bacteriën, en sommige stoffen zijn zo giftig voor bacteriën dat kleine hoeveelheden in het afvalwater een rwzi lam kunnen leggen. Daarom moet je het aan de voorkant goed regelen.'

Vuistregels

Een tweede voorbeeld dat Wes noemt, is de zogeheten vuillast. 'Rioolwaterzuiveringsinstallaties zijn ontworpen om biologisch goed afbreekbare stoffen van huishoudens weg te werken', legt hij uit. 'In beperkte mate kunnen ook bedrijven hun afvalwater daarop kwijt. Neem een melkfabriek. Melkresten zijn prima biologisch afbreekbaar. Toch kan de hoeveelheid organische stof, de vuillast, te hoog oplopen. Een rwzi gaat dan minder goed functioneren en kan dan uiteindelijk niet meer voldoen aan de eisen. De verwerkingscapaciteit van elke rwzi is anders, in de wet zijn daarom geen vaste normen te vinden. Er zijn wel vuistregels voor. Ook die staan in de handreiking.'

'De handreiking biedt goede handvatten die verder in het proces veel winst kunnen opleveren'

Dat niet alles wettelijk geregeld is, beaamt Van Westerop. 'Neem het vooroverleg tussen aanvrager een vergunningverlener. Vooroverleg is geen juridische stap en ontbreekt daardoor in de wetgeving, waardoor sommige bevoegde gezagen er niet altijd gebruik van maken. De handreiking heeft er een webpagina over. Ook is er een pagina over de opbouw van de vergunning. De wet zegt er niets over, maar het is handig om te weten wat gebruikelijk is. Kortom: de handreiking biedt goede handvatten die verder in het proces veel winst kunnen opleveren.'

Bijzondere samenwerking

Om alle informatie in kaart te brengen, ging Van Westerop uit van diverse lozingsroutes. 'Daar horen verschillende soorten bevoegd gezag bij', verklaart hij. 'Bijvoorbeeld gemeenten, waarbij omgevingsdiensten vaak de uitvoering doen. Maar ook waterschappen en Rijkswaterstaat.' Op basis daarvan stelde Van Westerop een begeleidingsgroep samen. 'Wij hebben aan ons netwerk de vraag gesteld wie wilde meeschrijven.' Dat kreeg concreet gestalte met de al genoemde Henk Wes, evenals Sebastiaan Verhoeven van het Hoogheemraadschap van Schieland en de Krimpenerwaard. 'En milieudienst DCMR, omgevingsdienst Midden-Holland, Waternet en waterschap Brabantse Delta hebben de concept-handreiking getoetst op juistheid. Daardoor is het echt een gezamenlijk product met een breed draagvlak', stelt Van Westerop vast. 'Het project heeft veel kennis opgeleverd. We zijn nu bezig de handreiking gereed te maken voor de komst van de Omgevingswet.'