Op zoek naar de vraag achter de vraag: 25 jaar InfoMil

InfoMil bestaat 25 jaar: op 15 november 1995 ging InfoMil officieel van start. Nieuws in Perspectief sprak met medewerker-van-het-eerste-uur Remco Mol, Linda van Berkel (sinds 1999), leidinggevende Jacco Schotvanger (sinds 2007) en voorzitter van de InfoMil-klantenraad Marcel Rietberg. Het gaat over sfeer, inhoud en kennismakelaardij. 'Ooit begonnen als echte milieufreak, praat ik nu mee over onderwerpen als digitaal stelsel, planologie en cultureel erfgoed.'

remco vierkant

Remco Mol, senior adviseur implementatie Omgevingswet InfoMil

Remco, wat kun je je nog herinneren van die eerste maanden?

'Een klein, gezellig clubje. Heel hecht. Vanaf het begin liep het perfect en merkten we dat we gewaardeerd werden. Wel zaten we ieder jaar weer in spanning of het ministerie van VROM de opdracht zou verlengen. Ze waren zeer kritisch. Zo meenden ze dat om een vraag te beantwoorden een halfuur voldoende was, terwijl wij in stelling brachten dat je eerder aan twee uur moet denken. Literatuur bijhouden, jurisprudentie bekijken, vraag-antwoordcombinaties registreren…'

Waar bleek die waardering uit?

'Door bellers die ons bedankten en omdat het ministerie ons steeds een vervolgopdracht gaf. We zagen ook dat InfoMil indaalde in de rechtspraak: advocaten en rechters citeerden ons steeds vaker. Na een paar jaar publiceerde een hoogleraar een boek waarbij er van de 400 pagina's 320 van InfoMil waren; hij zette er zijn naam op. Dat leidde wel tot enige irritatie. Toch blijkt daar ook waardering uit.'

InfoMil in cijfers

Kenniscentrum InfoMil is het centraal informatiepunt voor wet- en regelgeving binnen het omgevingsdomein. Van oudsher ging het om milieuregels; de naam InfoMil komt van Informatiecentrum Milieuvergunningen. InfoMil.nl in cijfers:

  • Aantal webpagina’s (peildatum november 2020): 10.992
  • Totaal aantal webpaginaweergaven in 2019: ruim 4,5 miljoen
  • Beantwoorde vragen in 2019: 4330, waarbij 33% van de vraagstellers koos voor de telefoon

'Ik ben altijd voorstander geweest van telefonische vraagbeantwoording, vanwege de vraag achter de vraag', zegt Remco Mol. 'In mijn ervaring is in 60% van de gevallen de vraag slechts een opzetje om een gesprek over een hele casus te hebben. De kwaliteit van de InfoMil-webpagina's is goed, maar vaak willen mensen toch sparren en afstemmen over hun individuele zaak. Op die manier weten we wat er speelt. Deze signalen brengen we ook bij het ministerie.'

Linda van Berkel, senior adviseur implementatie Omgevingswet InfoMil


Jacco Schotvanger, middenmanager InfoMil

Hoe zouden jullie in een paar steekwoorden de sfeer bij InfoMil omschrijven?

Linda: 'Deskundigheid. Samenwerking. Elkaar helpen.'

Jacco: 'Gemoedelijk, familiair, hart voor de zaak. En bescheiden. Er zijn weinig mensen die de hogere bestuurlijke regionen opzoeken om InfoMil te verkopen. Daar hebben we wel last van gehad. We staan zeer goed te boek bij vergunningverleners en handhavers, maar bestuurders kennen ons over het algemeen niet.'

Gemoedelijk en bescheiden klinkt eerlijk gezegd niet zo ambitieus.

Jacco: 'Toch zijn de InfoMillers dat inhoudelijk juist wél. Hier werken mensen met passie voor milieuonderwerpen. Die er niet zitten om hun brood te verdienen, maar om bij te dragen aan de maatschappij en een beter milieu. Vanuit die filosofie gaan we ook met elkaar om. Dat merk je bijvoorbeeld als iemand wat langer ziek is. Dan sturen we een "opkikker" met allemaal persoonlijk geschreven kaartjes. Ik heb persoonlijk ondervonden hoe fijn dat is.'

Linda: 'We werken samen aan een doel: dat decentrale overheden in het land beter de milieuwetgeving kunnen uitvoeren. Daarin hebben we een drive, vinden we elkaar en hebben we waardering voor elkaars expertise. We bereiden ons momenteel voor op de Omgevingswet. Dat betekent een bredere afweging tussen beschermen en benutten, over afdelingen als Bouwen, Planologie en Milieu heen. InfoMil helpt de gemeenten om die belangen te kunnen afwegen.'


Groepsfoto: InfoMillers bij de oprichting in 1995. Op de achtergrond het eerste onderkomen van InfoMil op de Grote Marktstraat, Den Haag. Foto in de tuin genomen.

Marcel Rietberg

Marcel Rietberg, voorzitter InfoMil-klantenraad

Marcel Rietberg: 'Vakgebied enorm verbreed, complexiteit vragen sterk toegenomen'

Marcel Rietberg is hoofd van de unit Omgevingskwaliteit bij de omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid en voorzitter van de InfoMil-klantenraad. 'InfoMil heeft medebepaald hoe de BV Nederland zich op milieuvlak heeft ontwikkeld', stelt hij. ‘Uit periodiek klanttevredenheidsonderzoek blijkt dat InfoMil het sterk doet. Het cijfer zit vaak tussen de 7 en 8.'

Marcel merkt dat de doelgroep in de loop der jaren is veranderd. 'Vroeger waren het vergunningverleners van individuele gemeenten. Vooral kleinere gemeenten hadden die specialisatie niet in huis. InfoMil kreeg dus veel standaardvragen. Door de komst van de omgevingsdiensten is de complexiteit van de vragen sterk toegenomen.' Volgens Marcel is ook het vakgebied enorm verbreed, wat te merken is op de Schakeldagen. 'Aanvankelijk ging het om milieu, afval en bodem. Daar kwamen water en natuurbescherming bij. Die integraliteit zie je terug in hoeveel mensen op de Schakeldagen afkomen: bijna duizend. De breedheid blijkt uit het aantal sessies: ruim honderd. Het mooie van de Schakeldagen vind ik dat je door bijzondere gastsprekers uit te nodigen die alles op een hoger abstractieniveau uitleggen, ook gemeenteambtenaren kunt meenemen in je ontwikkeling.'

'Van helpdesk naar kennismakelaar'

Volgens Marcel zijn er door de komst van de Omgevingswet veel nieuwe aspecten die naar verwachting voor veel vragen gaan zorgen. 'Dat moeten we nu gaan inrichten. Bijvoorbeeld: hoe kun je je voorbereiden op vragen van gemeenten die bevoegd gezag worden voor wat betreft de Natuurbeschermingswet in relatie tot bouwvergunningen? Niet alle gemeenten hebben dit namelijk bij een omgevingsdienst belegd.'

Marcel voegt toe dat de Omgevingswet sowieso het nodige zal veranderen. 'In plaats van "Niks kan, niks mag" wordt het "Ja, het kan, mits". Door participatie komt het gesprek veel meer naar de voorkant. En zullen de vragen minder concreet zijn.' De missie blijft volgens hem hetzelfde: kennisoverdracht van regelgeving en schakel tussen beleid en uitvoering, in verbinding met de uitvoeringskant. 'InfoMil moet zich ontwikkelen tot netwerkorganisatie. Je moet weten waar je de kennis halen kunt. Kennis wordt ook steeds professioneler. Bij de omgevingsdiensten specialiseren mensen zich op allerlei sectoren, zoals afval of agrarisch. InfoMil zal dus steeds minder een kennisbank zijn, en meer en meer een kennismakelaar'. Hij noemt Train de trainer als goed punt. 'Je moet de mensen die ergens het meest van weten, zélf hun verhaal laten houden', zegt hij. 'Je doet niet alles zelf. En via InfoMil maak je het mogelijk om deze mensen hun expertise te laten delen binnen hun eigen organisatie.'

'Je moet weten waar je de kennis halen kunt'

Wat brengt de Omgevingswet nog meer met zich mee?

Linda: 'Bij de inwerkingtreding van de Omgevingswet gaan enkele bevoegdheden over van het ene naar het andere bevoegd gezag, bijvoorbeeld bij bodem. En moeten organisaties soms opnieuw aan kennisopbouw doen. De mensen van InfoMil werken samen met de collega's van Bodem+ en de Helpdesk Water bij het Informatiepunt Omgevingswet volop aan de informatie op aandeslagmetdeomgevingswet.nl. We zullen de komende tijd veel mensen helpen met zoeken en hun weg vinden op de site. Daarnaast denken we achter de schermen mee met beleidsontwikkeling. InfoMil heeft aan de wieg gestaan van de huidige voorzieningen Omgevingsloket Online (OLO) en Activiteitenbesluit Internet Module (AIM). Ze zullen opgaan in het Omgevingsloket van het Digitaal Stelsel Omgevingswet, het DSO.'

Jacco: 'De rol van InfoMil zit 'm er vooral in, ervoor te zorgen dat de wet- en regelgeving goed in de systemen komen en tastbaar zijn. De ICT-component in het werk is de afgelopen tien jaar enorm toegenomen.'

Linda: 'Het is ook een nieuwe gedachtegang. Ik sprak laatst iemand over het omgevingsplan. Die had een boekje met een paar kaarten in zijn hoofd. Nee, zei ik: het zijn regels die je in het DSO publiceert. Ik vind het alleen maar leuker geworden: breder, meer onderwerpen, veel nieuwe kansen, contact met mensen met een andere achtergrond. Ooit begonnen als echte milieufreak, praat ik nu mee over onderwerpen als digitaal stelsel, planologie en cultureel erfgoed.'

Opvallendste vraag het afgelopen jaar?

Linda: 'Enkele weken geleden kreeg een collega het volgende verzoek: kunnen jullie de website even printen, inbinden en opsturen?'

De mensen achter InfoMil.nl werken aan de opbouw van content op aandeslagmetdeomgevingswet.nl, die momenteel (peildatum november 2020) 3.637 pagina's telt. Dit gebeurt ter voorbereiding op de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet op 1-1-2022. Op beide websites voegen ze dagelijks pagina's toe en actualiseren ze bestaande pagina's.