Kan het bevoegd gezag direct handhaven op de zorgplicht van artikel 2.1, eerste lid, Activiteitenbesluit?

Vraag

Kan het bevoegd gezag rechtstreeks handhaven op de zorgplicht van artikel 2.1, eerste lid, Activiteitenbesluit? Of moet de zorgplicht eerst in een maatwerkvoorschrift zijn geconcretiseerd?

Antwoord

Ja, het bevoegd gezag kan onder bepaalde voorwaarden rechtstreeks handhaven op de zorgplicht.

Dit heeft de Raad van State bepaald in ABRvS 201012817/1/M1, 10 augustus 2011 (Lozen verontreinigd hemelwater). Hierbij heeft de Raad ook helder aangegeven welke voorwaarden dit zijn.

Voorwaarden

Vangnetbepaling

De zorgplicht is een vangnetbepaling die alleen geldt als er geen uitputtende regeling in het Activiteitenbesluit zelf is te vinden.

Wetenschap vooraf bij de inrichtinghouder

De eis van de rechtszekerheid brengt wel met zich mee dat inrichtinghouders slechts kunnen worden aangesproken op naleving van de zorgplicht, voor zover zij vooraf hadden kunnen weten dat hun handelen of nalaten ermee in strijd is.

Onmiskenbaar in strijd met de zorgplicht

Het is niet in alle gevallen mogelijk om te weten waartoe de zorgplicht verplicht. Het bevoegd gezag mag dus uitsluitend op de zorgplicht handhaven wanneer het handelen of nalaten van inrichtinghouder onmiskenbaar in strijd is met de zorgplicht.

Concrete invulling last

Het bevoegd gezag moet een in het kader van bestuurlijke handhaving gegeven last concreet invullen. De te treffen maatregelen of na te laten handelingen moeten dus duidelijk en concreet geformuleerd zijn. Degene tot wie de last is gericht moet niet in het duister hoeven te tasten over wat te doen of na te laten.

Een last die enkel inhoudt dat de zorgplicht moet worden nageleefd is dus niet concreet genoeg en daarmee in strijd met de rechtszekerheid.

Maatwerk biedt meer rechtszekerheid

In haar laatste overweging lijkt de Raad een voorkeur uit te spreken voor het nader invullen van de zorgplicht met maatwerkvoorschriften. De Raad geeft hieraan de voorkeur, omdat daarbij de rechtszekerheid niet in het geding is. Het bevoegd gezag kan vervolgens op die maatwerkvoorschriften handhaven in plaats van op de zorgplicht zelf.