Preventieve dwangsom mogelijk?

Vraag

Mag bestuursdwang aangezegd worden indien er nog geen overtreding plaatsvindt maar het bestuursorgaan wel vermoedt dat een overtreding zal gaan plaatsvinden?

Antwoord

Ja, dit wordt preventieve bestuursdwang genoemd en onder strikte voorwaarden kan dit.

Artikel 5:21 Awb, dat gaat over het opleggen van bestuursdwang, opent naar zijn bewoordingen niet de mogelijkheid voor het nemen van een zodanig besluit.

Blijkens jurisprudentie kan een preventieve bestuursdwangaanschrijving echter wèl worden gedaan. Daarbij worden dan een aantal voorwaarden genoemd. Namelijk indien sprake is van een klaarblijkelijk gevaar van een op zeer korte termijn te verwachten overtreding van een concreet bij of krachtens de wet gesteld voorschrift. Daarnaast is van belang dat die overtreding in de beschikking kan worden omschreven met die mate van duidelijkheid die uit een oogpunt van rechtszekerheid ten aanzien van handhavingbeschikkingen is vereist.

In eerdere jurisprudentie werd hierbij ook betrokken of er door de overtreding ernstige schade zou ontstaan.  (ABRvS d.d. 4 september1997, nr. H01.96.0240, AB 1997/396 en Vz ABRvS d.d. 1 februari 1999, nr. F03.99.0031 Nwsbrief StAB, 99-11). Met de uitspraak van de ABRvS van 7 november 2001, nr. 200004502/1 (AB, 2002, 177) is het uitgangspunt bevestigd dat preventieve bestuursdwang slechts toegepast kan worden indien er sprake is van een klaarblijkelijk gevaar van een op zeer korte termijn te verwachten overtreding van een voorschrift.

De vraag of door de overtreding ernstige schade zal ontstaan, wordt voor het vaststellen van de bevoegdheid om preventief handhavend op te treden echter niet (meer) van belang geacht.