Hoofdstuk 7: Handhaving

7.1 Bestuursrechtelijke handhaving

Artikel 18.2i Wm verplicht het bevoegd gezag zorg te dragen voor de handhaving van de bij of volgens artikel 17.2 Wm gestelde verplichtingen. Het bevoegd gezag kan hier alleen toe overgaan als sprake is van een overtreding. In de praktijk zal het bevoegd gezag met name een last onder dwangsom opleggen (artikel 5:32 Awb). Het toepassen van bestuursdwang zal minder in de rede liggen, omdat titel 17.2 Wm hierin feitelijk voorziet. Het bevoegd gezag kan immers zelf altijd preventieve, beheers- en herstelmaatregelen nemen volgens titel 17.2 Wm, waarbij er geen sprake hoeft te zijn van een overtreding.

Een last onder dwangsom kan in de volgende gevallen worden opgelegd (mits er natuurlijk sprake is van een overtreding):

• als de veroorzaker geen informatie verstrekt terwijl het bevoegd gezag hem daartoe heeft verplicht (artikel 17.10 lid 1 onder a Wm);
• als hij geen aanvullende gegevens verstrekt terwijl het bevoegd gezag hem daartoe heeft verplicht (artikel 17.10 lid 1 onder b Wm);
• als hij niet de nodige preventieve of herstelmaatregelen treft waartoe het bevoegd gezag hem heeft verplicht (artikel 17.10 lid 1 onder c Wm);
• als hij instructies van het bevoegd gezag niet naleeft (artikel 17.10 lid 1 onder d Wm);
• als hij niet uit zichzelf onmiddellijk de nodige preventieve maatregelen treft bij onmiddellijke dreiging van milieuschade (artikel 17.12 lid 1 Wm);
• als hij uit zichzelf geen informatie verstrekt aan het bevoegd gezag bij onmiddellijke dreiging van milieuschade of het bevoegd gezag niet aanvullend informeert (artikel 17.12 lid 2 Wm);
• als hij niet uit zichzelf elke haalbare maatregel treft bij milieuschade om de schade onder controle te houden, in te perken, te verwijderen of anderszins te beheersen (artikel 17.13 lid 1 Wm);
• als hij uit zichzelf geen informatie verstrekt aan het bevoegd gezag bij milieuschade (artikel 17.13 lid 2 Wm);
• als hij geen lijst met herstelmaatregelen voorlegt aan het bevoegd gezag (artikel 17.13 lid 6 Wm);
• als hij zich niet houdt aan de afgesproken volgorde van de herstelmaatregelen (artikel 17.14 lid 4 Wm);
• als hij niet de omvang van de milieuschade aangeeft (artikel 17.14 lid 3 Wm);
• als een rechthebbende het treffen van de maatregelen niet gedoogt (artikel 17.11 Wm).

In hoofdstuk 3 staat beschreven welke procedure het bevoegd gezag hiervoor dient te volgen en wat de rechtsbeschermingsmogelijkheden zijn.

7.2 Strafrechtelijke handhaving

Naast deze bestuursrechtelijke handhaving is strafrechtelijke handhaving mogelijk. Hierbij zijn eveneens procedures en rechtsbescherming van toepassing. De Wet op de economische delicten (Wed) bepaalt in artikel 1a, onder 1° en 2°, welke overtredingen economische delicten zijn. Als de economische delicten opzettelijk zijn begaan zijn het misdrijven, zo niet dan zijn het overtredingen (artikel 2 lid 1 Wed). Artikel 6 Wed geeft aan welke vrijheidsstraffen ten hoogste kunnen worden opgelegd, en welke categorie boete kan worden opgelegd. Artikel 23 lid 4 van het Wetboek van Strafrecht geeft vervolgens de hoogte van de geldstraffen aan.

In onderstaand schema staat dit uitgewerkt.

* Verder kunnen bijkomende straffen worden opgelegd zoals het tijdelijk stilleggen van de onderneming van de veroordeelde, waarin het economische delict is begaan, of het openbaar maken van de rechterlijke uitspraak.

Deze handreiking gaat niet in op de procedures en de rechtsbescherming bij strafrechtelijke handhaving.

7.3 Verder

Voor de handhaving is een beslismodel ontwikkeld, de landelijke handhavingsstrategie. Vanaf 2014 handhaven alle bevoegde overheden en handhavinginstanties in Nederland een uniforme handhavingstrategie, om passend te interveniëren bij tijdens toezicht gedane bevindingen. Met de Landelijke Handhavingstrategie worden reacties op beoordelingen van inspecteurs gelijkgetrokken. Verder verbindt de Landelijke Handhavingstrategie het bestuurs- en strafrecht met elkaar.

Zie voor de vraag wie het bevoegd gezag is over handhaving en wie coördineert in handhavingsgevallen hoofdstuk 6.