Uitloging van bouwmaterialen door hemelwater

Bij gebruik van gecertificeerde bouwmaterialen mag men hemelwater op de bodem of oppervlaktewater, hemelwaterriool lozen. De gecertificeerde bouwmaterialen kunnen herkend worden aan de CE-markering. Deze materialen gebruikt men bij huishoudens. Daarom staan er geen voorschriften in het Besluit lozing afvalwater huishoudens (Blah).

Voor veel gebruikte bouwmetalen, zoals zinkendakgoten en loodslabben is al een beoordeling gedaan. Daarbij is beoordeeld of er niet teveel materiaal in het afstromende hemelwater terecht komt (door uitloging).

Soms krijgen gebouwen een ongebruikelijke bouwconstructie. Bijvoorbeeld een gevel of dak dat vooral uit een uitloogbaar materiaal bestaat, zoals zink. Als het goed is heeft men bij de bouw gecertificeerde bouwmaterialen gebruikt. Toch kan bij controle blijken dat de lozing van vervuilende stoffen beduidend hoger is dan normaal bij afvloeiend hemelwater.

Als deze lozing een gevaar is voor waterkwaliteitsdoelstellingen of bescherming van de bodem, zijn extra maatregelen gewenst. Het bevoegd gezag mag dan door artikel 4 lid 2 van het Blah een onderbouwde maatregel voorschrijven aan dat huishouden. De maatregel moet wel:

  • de uitloging beperken
  • de uitgeloogde stoffen voor de lozing tegenhouden.

Voor inrichtingen geldt dit ook. Maar dan via de zorgplicht van het activiteitenbesluit.

CE-markering

Zonder CE-markering mag een leverancier een product niet verkopen. De verplichtingen over CE-markering staan in de Europese Verordening Bouwproducten (305/2011/EEG). Op het contactpunt bouwproducten en bij Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) kunt u meer informatie vinden over de Europese Verordening Bouwproducten.

Bij de CE-markering hoort ook een prestatieverklaring. Deze legt uit wat het product doet en wat de eigenschappen zijn van het product. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) ziet toe op de volledigheid en juistheid van deze informatie. Ook controleert de ILT of de CE-markering op bouwproducten zit. Ook een ander bevoegd gezag dan de ILT kan aan een leverancier of fabrikant vragen om gegevens over de CE-markering. Dat mag op basis van artikel 11, lid 8 van de Europese Verordening Bouwproducten (305/2011/EEG).

Een ander bevoegd gezag dan de ILT mag dus ook informatie opvragen bij de leverancier of fabrikant wanneer dit nodig is. Wanneer blijkt dat een bouwproduct niet voldoet aan de CE-markering of prestatieverklaring, kan men dit melden bij de ILT.

Het blijft de verantwoordelijkheid van een initiatiefnemer om een product op de juiste manier te gebruiken. Vanuit het Activiteitenbesluit kan een toezichthouder alleen handhaven op het gebruik van een bouwproduct door een initiatiefnemer. Alleen de ILT neemt maatregelen tegen de leverancier of fabrikant van een bouwproduct als het product niet voldoet aan de CE-markering.

Achtergrond

Bij de voorbereiding van de algemene regels is gekeken of aan lozingen van hemelwater vanuit huishoudens voorschriften moeten worden gesteld. Daarbij ging het met name om de emissie van bouwmetalen via het hemelwater.

Bouwmetalen zoals koper, zink, lood, nikkel en chroom vormen een diffuse bron. Overal waar ze zijn toegepast in de buitenlucht, bestaat kans op uitloging. De stoffen bereiken langs diverse routes het oppervlaktewater: direct, via de bodem of via het rioolsysteem. De kaderrichtlijn water (KRW) vereist een efficiënte aanpak van bouwmetalen.

Beleidslijn

In november 2001 heeft de toenmalige minister van VROM (nu IenW) in een brief aan de Tweede Kamer de beleidslijn voor bouwmetalen uiteengezet. Het beleid bestaat uit het ontwikkelen van emissiearme producten en het ontmoedigen van het gebruik van uitlogende bouwmetalen door lokale overheden.

Om de doelen van de KRW te bereiken, is het noodzakelijk om bestaande problemen brongericht aan te pakken en nieuwe problemen te voorkomen. Duurzaam bouwen is daarvoor noodzakelijk. Vanwege de hoge kosten is het niet haalbaar om alle historische problemen met brongerichte ingrepen op te lossen.

Renovaties en de herinrichting

Het vervangen van bijvoorbeeld koperen waterleidingen en zinken dakgoten of vangrails is extreem duur. Wel is winst te behalen door mee te liften met renovaties en de herinrichting van het stedelijk gebied. Ook bij nieuwe ontwikkelingen zullen innovaties en vervangende bouwmaterialen moeten worden toegepast. Deze aanpak stelt extra eisen aan bedrijventerreinen en woningbouw.

De KRW zal er toe leiden dat het Rijk er kritisch op zal toezien dat het gewenste resultaat wordt geboekt: in ieder geval geen verdere verslechtering van de waterkwaliteit. Wanneer onverhoopt het terugdringen van nieuwe emissies achterblijven bij de inzet zal het Rijk inzetten op extra maatregelen.