Elektronische monitoring

Belang monitoring

Elektronische monitoring is in het belang van de toezichthouder maar vooral ook voor de veehouder. De veehouder gebruikt de gegevens als managementinstrument om het wasproces bij te sturen. Om te zorgen dat de luchtwasser goed werkt. En de veehouder gebruikt de registratie voor zijn verantwoording aan de toezichthouder.

Controle registratie

Uit de geregistreerde data kan worden afgeleid of de luchtwasser goed werkt. Is dit niet het geval dan kan de veehouder (of de luchtwasserfabrikant) het wasproces bijsturen en/of onderhoud plegen. De vijf procesparameters geven informatie over de werking van de processen in de luchtwasser. Uitgangspunt is dat de wasser goed werkt als de geregistreerde parameters binnen bepaalde bandbreedtes blijven. Analyse van afwijkende waarden geeft vaak inzicht in de mogelijke oorzaken van een niet goed werkende wasser. Dit draagt bij aan de oplossing van het probleem.

Met de geregistreerde gegevens kan de toezichthouder de werking van de luchtwasser controleren over een door hem te kiezen achterliggende periode. Dit kan gaan over een korte en recente periode vanwege klachten. Of over een langere periode. Sommige registratiesystemen maken het mogelijk om via een internettoegang de actuele werking (‘realtime’) van de luchtwasser te zien.

Wijze registratie

In het Activiteitenbesluit staat dat er gegevens bewaard moeten worden, maar niet hoe. Dit is met name afhankelijk van de mogelijkheden van het monitoringssysteem. De toezichthouder kan hierover met de veehouder afspraken maken. Bijvoorbeeld:

• De toezichthouder komt naar de veehouderij en haalt de gegevens op. Dit gebeurt bijvoorbeeld door de datalogger uit te lezen (de gegevens worden op een geheugenstick geplaatst).
• De datalogger stuurt periodiek de data naar de veehouder. De veehouder stuurt de databestanden door naar de toezichthouder.
• De datalogger stuurt de data direct naar de toezichthouder.
• Het monitoringssysteem heeft toegang via internet. De toezichthouder ontvangt een inlogcode van de veehouder. Door in te loggen kan de toezichthouder het functioneren van de luchtwasser op dat moment en in het recente verleden inzien. De data zijn dan vaak al omgezet naar grafieken met bandbreedtes.

Er zijn (nog) geen eisen aan de wijze waarop de geregistreerde data worden verwerkt en gepresenteerd. In de Omgevingsregeling onder het Besluit activiteiten leefomgeving staan wel deze eisen.

Controlebezoeken

Elektronische monitoring maakt controlebezoeken niet overbodig. Het is belangrijk om bij de oplevering van de luchtwasser een fysieke controle uit te voeren. Het is ook van belang dat de toezichthouder een locatie gebonden dossier aanlegt over de aanwezige luchtwasser(s) en het elektronisch monitoren. In het dossier zit onder andere:

• de opleveringsverklaring met het dimensioneringsplan
• een procesbeschrijving
• een lijst met parameters en de range die als 'normaal' wordt beschouwd
• een lijst met acties die genomen moeten worden wanneer waarden afwijken
• een handleiding over het inlezen en bewerken van de log-file
• een berekening van het te verwachten spuidebiet

Daarnaast blijft een (papieren) logboek nodig waarin de veehouder gegevens bijhoudt over onder andere calamiteiten, onderhoud en storingen.

Omgaan met data

Veehouder en toezichthouder kunnen van elkaar leren en in de loop van de tijd afspraken maken over de manier waarop de geregistreerde data van de veehouderij bij de gemeente komen, over het gebruik van de gegevens door de gemeente de data (openbaarheid), de beschikbaarheid van gegevens voor de gemeente en dergelijke. Het elektronisch monitoren biedt de toezichthouder de mogelijkheid om 'gesprekspartner' van de veehouder te zijn en hem te ondersteunen. Met periodieke rapportages kunnen verbeterpunten worden benoemd voor een betere naleving.

Als het elektronisch monitoren in werking is en de drukval over het waspakket binnen de bandbreedtes zit, zal er geen grote overtreding zijn. Dan is zeker dat de luchtwasser is aangesloten op de ventilatielucht van de stal en dat de lucht alleen via de wasser naar buiten gaat (niet via een bypass ). Dat de luchtwasser echt aan staat blijkt niet alleen uit de drukval, maar ook uit de energieverbruik van de pompen. Of uit de eventueel aanwezige flowmeter die de waswater aanvoer vanaf de pompen naar het waspakket meet en registreert. Een flowmeter voor het meten van het waswaterdebiet is geen verplicht onderdeel van het meet- en registratiesysteem.

Het te laat vervangen van een leeg zuurvat bij een chemische luchtwasser, zal naar voren komen als de zuurgraad enkele dagen te hoog is en de pompen niet aan staan.

Leidraad handhaving
Hoe ga je als bevoegd gezag om met de monitoringsgegevens bij toezicht en handhaving. Ga je bij iedere storing over tot handhaving en boetes uitdelen? Het is raadzaam om een leidraad voor de handhaving op te stellen.

Kallibratie pH- en EC-sensoren

De geregistreerde parameters geven mogelijk niet de werkelijkheid weer. Een sensor kan bijvoorbeeld vervuild zijn of niet goed gekalibreerd zijn. Daarom zijn er eisen in het Activiteitenbesluit opgenomen voor controle en kalibratie van de pH- en EC-sensoren.

Dat een meter of een sensor niet goed werkt, blijkt soms uit de analyse van de geregistreerde data. Op basis van een plotselinge afname in geleidbaarheid kan waswater zijn gespuid terwijl de registratie van het spuiwaterdebiet geen toename laat zien. Mogelijk is er dan een draadbreuk tussen meter en PLC.

Wanneer de pH elektrode van een chemische wasser een te lage waarde aangeeft, zal dit niet direct uit de data blijken. De werking van de wasser is dan wel onvoldoende vanwege de te hoge pH in het systeem. De mogelijkheid bestaat dus dat meters niet de juiste waarde aangeven, bijvoorbeeld als gevolg van vervuiling of het verlopen van een meter. Hoewel een aantal afwijkende waarden opgemerkt kan worden bij analyse van de geregistreerde data, kan alleen door een bezoek aan de locatie vastgesteld worden of een meter de juiste waarde weergeeft.