Uitfaseren stoffen

Deze pagina wordt niet meer geactualiseerd. Kenniscentrum Infomil is onderdeel geworden van het Informatiepunt Leefomgeving (IPLO). Kijk op de IPLO-website voor actuele informatie over Wet- en regelgeving over ozonlaagafbrekende stoffen en F-gassen.

Controleer welke stoffen het apparaat bevat en welke stoffen de gebruiker gebruikt bij service en onderhoud van het apparaat. Het gebruik van bepaalde stoffen is verboden.

Uitleg termen op deze webpagina:
Besluit: Besluit gefluoreerde broeikasgassen en ozonlaagafbrekende stoffen.

Verbod CFK en HCFK, zoals R22

Voor (H)CFK's geldt een handelsverbod. Verkoop of gratis ter beschikking stellen van (H)CFK's mag niet meer. Er geldt ook een verbod voor gebruik van (H)CFK's voor service- en onderhoudswerkzaamheden. Bedrijven hoeven apparatuur die (H)CFK's bevatten en lekvrij zijn niet te ontmantelen. Eventuele ontmanteling moet wel terug te vinden zijn in het logboek.

Deze verplichting volgt uit de Verordening ozonlaagafbrekende stoffen (EG 1005/2009) artikel 4 en artikel 5 lid 1. Deze artikelen bepalen dat ozonlaagafbrekende stoffen verboden zijn. Artikel 6 regelt hetzelfde voor producten en apparaten die deze stoffen bevatten.

Verbod (H)CFK's

Verplichting

Verbodsbepaling

artikel 4, 5 en 6 EG 1005/2009

Artikel 8 lid 1 Besluit

Niet alle lekcontrolemethoden toegestaan

Er geldt een verbod voor controle op lekkage met een druktestgas zoals zuurstofvrije stikstof of een ander geschikt druktestgas bij installaties met (H)CFKs. Bij deze methode trekt de monteur de installatie leeg en slaat het koudemiddel tijdelijk op in een los buffervat. Na controle van de installatie op lekken, stopt de monteur het koudemiddel weer terug in de installatie. Deze methode is onder de Verordening ozonlaagafbrekende stoffen vanaf 1 januari 2015 niet meer toegestaan. Het terug stoppen van het koudemiddel in de installatie valt onder 'service en onderhoud'. Dit is verboden voor CFK en HCFK's.

Lekcontrolemethoden waarbij de monteur de installatie niet leeg trekt zijn nog wel mogelijk. Dit zijn de volgende lekcontrolemethoden:

  • Indirecte methode: meting van temperatuur, druk enzovoort. Dit leidt tot een aanname over de lekdichtheid.
  • Elektronische lektest. Dit gebeurt met een draagbaar gasdetectietoestel. De gevoeligheid van dit toestel moet tenminste 5 ppm zijn.
  • De monteur spuit de zeepoplossing op onderdelen van de installatie en kijkt of er bellen ontstaan.
  • Met een gekleurde stof en een UV-lamp. De monteur voegt de gekleurde vloeistof toe in de installatie. Lekken lichten op onder de UV-lamp. Deze methode is alleen bruikbaar als de fabrikant heeft bevestigt dat een dergelijke methode technisch bruikbaar is in die installatie.

Alternatieven voor (H)CFK's

In plaats van (H)CFK's kan de ondernemer kiezen tussen broeikasversterkende HFK's óf natuurlijke koudemiddelen. De f-gassenverordening EU 517/2014 bevat een terugfaseerschema voor HFK's (bijlage V). In grote lijnen betekent dit een aanzienlijke vermindering van de f-gassen emissies tot het jaar 2030. Het is daarom verstandig nu al op zoek te gaan naar duurzame oplossingen. HFK's worden alleen maar schaarser en dus duurder. Op termijn is het daardoor onrendabel om volledig afhankelijk te zijn van traditionele HFK's.

Gebruik van (H)CFK's bij essentiële analytische en laboratoriumtoepassingen mag nog wel onder de volgende voorwaarden:

  • Verhandelen mag. De stoffen moeten wel voldoen aan een zuiverheidseis van 99% of 99,5%, afhankelijk van de toepassing.
  • Bedrijven die de stoffen gebruiken (eindgebruikers) moeten zich bij de Europese Commissie registreren in de ODS database. Het bedrijf ontvangt dan een ID-nummer waar het bevoegd gezag op kan controleren.
  • Importeurs en producenten hebben een vergunning van de Europese Commissie nodig.
  • De houder bevat een etiket met de vermelding dat gebruik van de stof alleen mag voor essentiële analytische en laboratoriumtoepassingen.
  • Verzamel overschotten en recycle of vernietig deze.
Gebruik van (H)CFK's bij essentiële analytische en laboratoriumtoepassingen

Verplichting

Verbodsbepaling

Artikel 10 en 11 lid 2 EG 1005/2009

Artikel 8 lid 1 Besluit

Terugfasering F-gassen (HFK, PFK, SF6)

Vanaf 1 januari 2020 geldt een verbod op het gebruik voor service en onderhoud van maagdelijke F-gassen met een GWP groter of gelijk aan 2500. Dit verbod geldt voor koelapparatuur met een koelmiddelvulling groter of gelijk aan 40 ton CO2-equivalenten.

Vanaf 1 januari 2030 geldt een verbod op het gebruik voor service en onderhoud van geregenereerde en gerecyclede F-gassen met een GWP groter of gelijk aan 2500. Dit verbod geldt in koelapparatuur met een koelmiddelvulling groter of gelijk aan 40 ton CO2-equivalenten. Tot 2030 mag het bedrijf deze stoffen nog gebruiken. Voorwaarde is wel dat het volgende op het etiket staat:

  • de stof is gerecycled / geregenereerd
  • informatie over het nummer van de partij
  • naam en het adres van het regeneratie- of recyclingsbedrijf

Het verbod geldt niet voor:

  • Militaire apparatuur
  • Apparatuur die producten koelen tot temperaturen onder -50 C
  • Koelapparatuur waarvoor de Europese Commissie een tijdelijke vrijstelling verleende
Uitfasering f-gassen

Stof

Verplichting

Verbodsbepaling

Maagdelijke f-gassen (verbod vanaf 1 januari 2020)

Artikel 13 lid 3 EU 517/2014

Artikel 4 lid 16 Besluit

Geregenereerde / gerecycelde f-gassen (verbod vanaf 1 januari 2030)

Artikel 13 lid 3a en 3b EU 517/2014

Artikel 4 lid 16 Besluit

Definitie militaire apparatuur

In de f-gassenverordening staat een definitie voor militaire apparatuur. Hieronder valt voor specifiek militaire doeleinden bedoelde wapens, munitie en oorlogsmaterieel. Deze moeten nodig zijn voor de bescherming van de wezenlijke veiligheidsbelangen van de lidstaten.

Vermindering op de markt brengen HFK's

Het belangrijkste instrument om F-gassen terug te faseren, is de HFK-quotumregeling. In het quotumsysteem krijgen producenten of importeurs HFK-quota toegewezen op basis van de gemiddelde hoeveelheid HFK’s die ze tussen 2009 en 2012 op de markt hebben gebracht. Deze quota betreffen het CO₂-equivalent van de hoeveelheid vermarkte HFK’s. In dit document (pdf, 1.7 MB) vindt u informatie voor invoerders van apparatuur die gefluoreerde broeikasgassen bevat.

Zwavelhexafluoride

Er geldt een verbod op het gebruik van zwavelhexafluoride bij:

  • Spuitgieten van magnesium
  • Terugwinning van spuit-gietlegeringen van magnesium
  • Vullen van autobanden

Er geldt een uitzondering voor apparatuur die niet meer dan 850 kg/jaar gebruiken. Hiervoor geldt het gebruiksverbod pas vanaf 1 januari 2018. Deze uitzondering geldt niet voor het vullen van autobanden.

Verbod gebruik zwavelhexafluoride

Verplichting

Verbodsbepaling

Artikel 13 lid 1 en 2 EU 517/2014

Artikel 4 lid 14 en 15 Besluit

Verbod Koelsystemen commercieel gebruikt na 01-01-2022

De Europese F-gassen Verordening (nr. 517/2014) verbiedt in artikel 11, lid 1 om in bijlage III vermelde producten en apparatuur met ingang van de in die bijlage vastgestelde datum op de markt te brengen. Verbodsbepaling nummer 13 verbiedt om bepaalde koelsystemen voor commercieel gebruik sinds 1 januari 2022 nieuw op de markt te brengen.

Over de interpretatie van de verbodsbepaling of - en zo ja wanneer – bij vervanging van onderdelen in bestaande installaties dit ook gezien moet worden als   ‘nieuw op de markt brengen’ is onduidelijkheid ontstaan. Het adviescomité met vertegenwoordigers van Lidstaten heeft nog geen eensluidend advies kunnen geven aan de Europese Commissie over de gezamenlijke interpretatie.

Zolang deze onduidelijkheid bestaat heeft Rijkswaterstaat in overleg met het ministerie van Economische Zaken en Klimaat een tijdelijke lijn opgesteld voor bepaling 13. Deze is geldig totdat er binnen de EU wel duidelijkheid is en hierover op deze website gecommuniceerd is.

  • Werkzaamheden ten behoeve van de werking van het systeem zoals ontworpen, vallen onder onderhoud/service. Dus vervangen van compressoren, etc.
  • In het geval van ontwerpveranderingen, is het 'nieuw op de markt brengen.' Hieronder vallen bijvoorbeeld het uitbreiden van het aantal koelcellen - en dus verdampers – en werken onder andere werkdrukken als gevolg van verandering van koudemiddel.

Informatieblad uitfasering R-404A/R507A

De EPEE (European Partnership for Energy and the Environment) heeft een  informatieblad uitgebracht over de noodzaak tot snelle uitfasering van deze koudemiddelen. De Nederlandse vertaling is inmiddels beschikbaar. Zie hiervoor: Verzeker uw toekomst: Stop met het installeren van installaties op R-404A & R-507A! (pdf, 3.6 MB)

Op de site van de EPEEglobal zijn ook andere vertalingen te vinden en een Nederlandstalige videofilm over de uitfasering.

DCMR informatieblad veranderende regelgeving ozon en F-gassen

Het informatieblad van DCMR (pdf, 103 kB) gaat in op mogelijke gevolgen van veranderende regelgeving voor bedrijven met een koelinstallatie.

Verbod op R22

Per 1 januari 2015 wordt het bijvullen van HCFK’s verboden. Daarbij gaat het onder andere om het veelgebruikte koudemiddel R22, inclusief de mengsels waarin R22 is toegepast (zoals R401, R402, R403, R408 en R409). Deze koudemiddelen mogen vanaf 2015 niet langer worden bijgevuld in koel- en klimaatinstallaties of warmtepompen. Dit kan mogelijk gevolgen hebben voor uw installatie. Meer informatie hierover is te vinden in de flyer van de NVKL (pdf, 505 kB).

Stappenschema

Stappenplan toezicht