Winning oppervlaktedelfstoffen
Oppervlaktedelfstoffen worden in veel gevallen gewonnen in oppervlaktewater. Voorbeelden van de winning van delfstoffen zijn:
- Suppletiezand voor kustversterking en ophoogzand voor gebruik in West-Nederland, vooral gewonnen in de Noordzee.
- Klei en beton- en metselzand, vaak gewonnen in de uiterwaarden van de rivieren.
Voor de Nederlandse economie is de beschikbaarheid van deze grondstoffen essentieel.
Nota Ruimte
In de Nota Ruimte is als doelstelling opgenomen de winning van oppervlaktedelfstoffen te stimuleren op een maatschappelijk verantwoorde wijze. Door de winning van oppervlaktedelfstoffen te combineren met andere functies, zoals rivierverruiming, natuurontwikkeling, woningbouw, aanleg van waterbergingen en vaargeulen, wordt dit gewaarborgd.
Het project Grensmaas is een voorbeeld waar de opbrengsten van grindwinning worden gebruikt voor verruiming en inrichting van de rivier. Ook het ontgrondend bedrijfsleven zet sterk in op het winnen van grondstoffen in combinatie met andere functies en wil dit graag gebiedsgericht doen in samenspraak met bewoners en gebruikers. Een ander voorbeeld is de Bemmelse waard waar belangen natuur, waterbeheer, delfstoffen en baksteenfabriek zijn gecombineerd.
Uit het Nationaal Waterplan (pdf, 14 MB) blijkt dat het beleid uit de Nota Ruimte komende planperiode wordt voortgezet, met uitzondering van het reserveringsgebied voor beton- en metselzandwinning in de Noordzee (dat zal verkleind worden).
- Winning van ophoogzand in de Noordzee is van nationaal belang. Diepe winning van beton- en metselzand en van ophoogzand in de Noordzee is in beginsel toegestaan.
- In het IJsselmeergebied en de uiterwaarden van de rivieren is diepe winning ten behoeve van de beton- en metselzandvoorziening in beginsel toegestaan voor zover mogelijk binnen de beperkingen van de Vogel- en Habitatrichtlijn en de EHS.
- In de uiterwaarden heeft koppeling met andere riviergerichte projecten (rivierverruiming en natuurontwikkeling) de voorkeur.
- Voor schelpenwinning in de Waddenzee, inclusief de aangrenzende Noordzeekustzone, de Westerschelde en de Voordelta geldt dat de jaarlijks gewonnen hoeveelheid schelpen niet meer mag bedragen dan de gemiddelde jaarlijkse natuurlijke aanwas.
Voor het winnen van delfstoffen in rijkswateren is een ontgrondingenvergunning vereist. In de Beleidsregels ontgrondingen in rijkswateren worden nadere regels voor de winning van diverse oppervlaktedelfstoffen vastgelegd. Daarnaast kan een vergunning nodig zijn voor het gebruik van het rijkswaterstaatswerk.
De Nota Ruimte is in 2012 vervangen door de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte.
Beleidslijn Kust
Voor het bestaande beleid voor de kust en inzicht in de verdeling van verantwoordelijkheden tussen verschillende overheden: zie beleidslijn kust.
Bodemdaling
Als gevolg van delfstoffenwinning en veenoxidatie treedt forse bodemdaling op, zowel in Groningen als in Friesland. Bodemdaling vraagt om ingrijpende aanpassingen aan de (water)infrastructuur en aan houten funderingen van gebouwen.