Toelichting uitspraak Raad van State uitbreiding windpark Delfzijl Zuid

Inhoud uitspraak Raad van State Windpark Delfzijl Zuid

In de uitspraak van de Raad van State over het windturbinepark Delfzijl Zuid oordeelt de Raad van State (RvS) dat de algemene Rijksregels voor windturbines in het Activiteitenbesluit milieubeheer en de Activiteitenregeling milieubeheer buiten toepassing moeten worden gelaten.

Voor deze Rijksregels en de hierin opgenomen normen is namelijk niet de juiste procedure gevolgd. De rijksregels zijn wel gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar de milieugevolgen. Maar volgens een Europese richtlijn ( de SMB-richtlijn) had een milieueffectrapport (MER) moeten worden gemaakt.

De RvS komt hiermee terug op een uitspraak uit 2019. Toen oordeelde zij dat voor dezelfde rijksregels geen milieueffectrapport (MER) hoefde te worden gemaakt. Dit is het gevolg van een nieuw arrest van het Europese Hof van Justitie.

Zie ook de toelichting van de RvS op de uitspraak.

Gevolgen voor windturbineparken, niet voor losse windturbines

De uitspraak heeft géén gevolgen voor 1 of 2 losse windturbines. Daarvoor blijven de regels in het Activiteitenbesluit gelden.

Maar voor windturbineparken kunnen de rijksregels niet meer worden toegepast, totdat een MER is gemaakt. Overheden zullen tot die tijd voor nieuwe windturbineparken zelf moeten afwegen welk milieubeschermingsniveau zij aanvaardbaar vinden.

Bestaande windturbineparken mogen blijven draaien. Onherroepelijke omgevingsvergunningen en bestemmingsplannen blijven geldig. Zie in dit verband ook de toelichting van de RvS op de uitspraak. Voor bestaande windparken is er daarnaast vanaf juli 2022 een overbruggingsregeling.

Burgers worden nog steeds beschermd tegen hinder. Windturbine-exploitanten moeten nadelige gevolgen voor het milieu tot een aanvaardbaar milieubeschermingsniveau beperken. Zij moeten zich houden aan de wettelijke zorgplicht, de omgevingsvergunning en het bestemmingsplan.

Uitgebreidere weergave van de uitspraak

Op 30 juni 2021 heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: de Afdeling) uitspraak gedaan over beroepen tegen de besluiten voor Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding 2020 (ECLI:NL:RVS:2021:1395).

In deze uitspraak oordeelt de Afdeling dat voor de algemene regels voor windturbines  in paragraaf 3.2.3 van het Activiteitenbesluit milieubeheer en paragraaf 3.2.3 van de Activiteitenregeling milieubeheer een milieueffectrapport (MER) had moeten worden gemaakt volgens de Richtlijn 2001/42/EG van het Europees Parlement en de Raad van 27 juni 2001 over de beoordeling van de gevolgen voor het milieu van bepaalde plannen en programma's (hierna: smb-richtlijn).

Omdat dat niet is gebeurd geeft de Afdeling aan dat de windturbinebepalingen in die zaak niet gebruikt mochten worden. Bij die besluitvorming over het windturbinepark kon daarom niet worden uitgegaan van de veronderstelling dat het windturbinepark zich heeft te houden aan de regels in het Activiteitenbesluit.

Dit heeft ook gevolgen voor besluitvorming over andere windturbineparken.

Voor inrichtingen type B met 1 of 2 windturbines blijven de regels in het Activiteitenbesluit nog wel gelden. Dit zijn geen windturbineparken (zoals gedefinieerd in Besluit milieueffectrapportage), zodat hiervoor niet (hoeft te worden beoordeeld of) een milieueffectrapport (MER) moet worden uitgevoerd (zie ook Interpretation of definitions of project categories of annex I en II of the EIA Directive).  De smb-richtlijn geldt namelijk alleen voor windturbineparken en niet voor 1 of 2 losse windturbines.

Het ontbreken van een MER voor de Rijksregels van het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling betekent niet dat toestemmingen voor nieuwe windparken of uitbreidingen van bestaande windturbineparken niet meer mogelijk zijn.

Het bevoegd gezag is namelijk niet verplicht om bij het verlenen van omgevingsvergunningen of het vaststellen van een bestemmingsplan aansluiting te zoeken bij de Activiteitenbesluit regels, zoals tot nu toe gebruikelijk was.

Dit was toen logisch omdat er nog geen tekortkomingen bij de totstandkoming van die regels waren gesignaleerd. Deze werkwijze was volgens de toenmalige jurisprudentie toegestaan.

Het bevoegd gezag moet beoordelen of een windturbinepark kan worden vergund. Door de uitspraak kan het bevoegd gezag voor deze beoordeling niet meer aansluiten bij de regels in het Activiteitenbesluit. Het bevoegd gezag moet de beoordeling en het daarop gebaseerde besluit nu voorzien van een actuele, deugdelijke, op zichzelf staande en op de aan de orde zijnde situatie toegesneden motivering.

Zie ook Gevolgen van de RvS uitspraak per type inrichting.

Brief Tweede Kamer

De staatssecretaris van Economische Zaken en Klimaat heeft mede namens de staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) de Tweede Kamer geïnformeerd over de gevolgen van deze uitspraak in de Kamerbrief van 6 juli 2021.

Meer informatie

Alle relevante informatie voor het bevoegd gezag en initiatiefnemers hebben we verzameld op de pagina's Gevolgen Raad van State uitspraak windturbineparken.