Afvalwater begrippen Wet milieubeheer

In de wetgeving komen veel begrippen voor. Om wetgeving goed te begrijpen is het belangrijk om te weten wat precies met een begrip wordt bedoeld. Dit geldt ook als het gaat om afvalwater. Op deze pagina leest u de wettelijke definitie en de uitleg van een aantal begrippen uit de Wet milieubeheer.

Ook de Waterwet kent een aantal bijzondere begrippen die van belang zijn.

Het begrip "Afvalwater"

Artikel 1.1 Wm geeft de volgende definities:

  • afvalwater: alle water waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen;
  • afvalstoffen: alle stoffen, preparaten of voorwerpen, waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen.

Aangezien ‘water' een ‘stof' is, behoort ‘afvalwater' dus tot ‘afvalstoffen' in de zin van de Wm. De  jurisprudentie in Raad van State nr. 200704332/1 bevestigd dit.

Dit betekent dat afvalwater, net zoals elke afvalstof, netjes moet worden verwijderd. Afvalwater moet op een doelmatige en milieuhygiënisch verantwoorde wijze worden beheerd en afgevoerd.

In Hoofdstuk 10 geeft de Wm basisregels voor afvalstoffen en ook speciaal voor afvalwater. In artikel 10.31 van de Wet milieubeheer wordt verschil gemaakt tussen afval en afvalwater. De afvalstoffenregelgeving geldt voor al het afvalwater dat wordt ingezameld per as, vrachtwagen. Dan is afvalwater een "normale" afvalstof. Als afvalwater anders wordt ingezameld, afgevoerd gelden de regels voor afvalwater. De regels voor afvalwater staan in afdeling 10.5.  van de Wet milieubeheer.

De Wm stelt eisen aan de overheidsorganen over de omgang met afvalwater. Dit is meestal de gemeente. De gemeente  moet dan zorgen voor de inzameling van afvalwater en het transport naar een rioolwaterzuivering.

Lozen

De Wm kent geen begrip voor lozen of lozing. Er wordt aangesloten op de afvalstoffenregelgeving: "het ontdoen van.. ".

Net als bij riolering is in de lozingsbesluiten het begrip "lozen" breder gedefinieerd. Een compleet overzicht van het begrip lozen leggen we op de pagina Lozen uit.

Soorten afvalwater

De Wm definieert in artikel 1.1  de volgende soorten afvalwater:

  • Huishoudelijk afvalwater: afvalwater dat overwegend afkomstig is van menselijke stofwisseling en huishoudelijke werkzaamheden;
  • Afvloeiend hemelwater: Begrip spreekt voor zich, maar er is geen wettelijke definitie. Er is wel een relatie met de zorgplicht voor hemelwater op grond van artikel 3.5 van de Waterwet,  Uit een uitspraak van de Raad van State (200704332/1, 18 juni 2008) blijkt dat het afstromend hemelwater wordt aangemerkt als afvalstof. Dit is onafhankelijk van de vraag of en in welke mate, dit water al dan niet verontreinigd is;
  • Grondwater: spreekt voor zich, geen wettelijke definitie, gerelateerd aan de zorgplicht voor grondwater op grond van artikel 3.6 van de Waterwet ;
  • Bedrijfsafvalwater:
    • afvalwater dat vrijkomt bij door de mens bedrijfsmatig of in een omvang alsof zij bedrijfsmatig was, ondernomen bedrijvigheid,
    • dat geen huishoudelijk afvalwater, afvloeiend hemelwater of grondwater is;
  • Stedelijk afvalwater:
    • huishoudelijk afvalwater, of
    • een mengsel van huishoudelijk afvalwater met bedrijfsafvalwater,
    • afvloeiend hemelwater,
    • grondwater, of
    • ander afvalwater dat vrijkomt in een woonkern (gelijk aan waterwet);
  • Ander afvalwater: datgene wat niet onder een van voorgaande begrippen is te vatten.

De wetgever wil niet alle soorten afvalwater uitputtend omschrijven. Een voorbeeld van ‘ander afvalwater’ is ‘zwembadwater’. Zo is zwembadwater bij een particulier huishouden dat geloosd moet worden huishoudelijk afvalwater. Te lozen zwembadwater van een professioneel zwembad is bedrijfsafvalwater.

Soorten rioolstelsels

In de Wm worden drie verschillende rioolstelsels beschreven:

Openbaar hemelwaterstelsel:

  • voorziening voor de inzameling en verdere verwerking van afvloeiend hemelwater, niet zijnde een openbaar vuilwaterriool,
  • in beheer bij een gemeente of een rechtspersoon die door een gemeente met het beheer is belast.

Openbaar ontwateringsstelsel:

  • voorziening voor de inzameling en verdere verwerking van grondwater, niet zijnde een openbaar vuilwaterriool,
  • in beheer bij een gemeente of een rechtspersoon die door een gemeente met het beheer is belast;

Een openbaar hemelwaterstelsel en een openbaar ontwateringsstelsel worden gezamenlijk vaak aangeduid met ‘schoonwaterriool’. In beide stelsels wordt immers in beginsel ‘schoon’ water getransporteerd. Dit gebeurt naar oppervlaktewater of bodem, zonder tussenkomst van een zuivering. In de praktijk zullen beide ook vaak gecombineerd worden als ze op dezelfde locatie aanwezig zijn.

Openbaar vuilwaterriool:

  • voorziening voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater,
  • in beheer bij een gemeente of een rechtspersoon die door een gemeente met het beheer is belast.
  • "Openbaar vuilwaterriool" is met dezelfde begripsomschrijving ook gedefinieerd in de Waterwet.

De lozingsbesluiten hanteren nog andere begrippen onder de noemer van "voorzieningen voor het beheer van afvalwater", zoals:

  • een openbaar vuilwaterriool,
  • openbaar hemelwaterstelsel,
  • openbaar ontwateringstelsel,
  • vuilwaterriool,
  • een andere voorziening voor de inzameling en het transport van afvalwater,
  • een zuiveringtechnisch werk of
  • een zuiveringsvoorziening.

Vuilwaterriool

Een vuilwaterriool is meer dan een openbaar vuilwaterriool als in de art. 1.1 Wm. Het uitgangspunt is daar dat men afvalwater in een vuilwaterriool altijd zuivert. Vanuit het vuilwaterriool komt het namelijk eerst in afvalwaterzuivering. Pas daarna komt het afvalwater in het milieu terecht. Een vuilwaterriool is:

  1. een openbaar vuilwaterriool (1.1 Wm),
  2. een andere voorziening voor de inzameling en het transport van stedelijk afvalwater,
    • aangesloten op een zuiveringvoorziening, die blijkens een vergunning als bedoeld in artikel 6.2 van de Waterwet mede voor het zuiveren van stedelijk afvalwater is bedoeld,
    • of aangesloten op een zuiveringtechnisch werk, of;
  3. een werk, niet zijnde een voorziening voor de inzameling en het transport van afvalwater, aangesloten op een zuiveringtechnisch werk.

-ad 2: Dit kan gaan om rioolstelsels op een  bedrijfsterreinen waarbij het afvalwater door wordt gezuiverd door een zuivering die niet in beheer is bij de overheid, maar waar wel in de watervergunning is toegestaan dat er huishoudelijk afvalwater naast bedrijfswater mag worden gezuiverd.  Of het bedrijfsriool gaat naar een RWZI, een waterzuivering die in beheer is van de overheid voor zuivering van stedelijk afvalwater. Bij lozing op het bedrijfsriool van een ander bedrijf moet nagegaan worden of de aangesloten zuivering stedelijk afvalwater mag verwerken. Als dat zo is gelden voor afvalwater regels op grond van het activiteitenbesluit en/of omgevingsvergunning. De omgevingsvergunning moet voor bedrijfsafvalwater wat niet voldoet aan stedelijk afvalwater, afstemmen met de watervergunning voor de zuivering.

- ad. 3: Dit betreft directe lozingen. Dit is een lozing op de RWZI (zuiveringtechnisch werk) zonder tussenkomst van riolering. Een werk kan een pijp zijn voor transport van afvalwater. In deze pijp vindt geen inzameling plaats. De lozingsbesluiten behandelen deze lozingen dus als een lozing op een vuilwaterriool. De waterbeheerder is voor deze lozing het bevoegd gezag.