Maatwerkmogelijkheden

Het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling bieden het bevoegd gezag de mogelijkheid maatwerkvoorschriften te stellen.

Wanneer is maatwerk mogelijk

Het is afhankelijk van de activiteit en het milieuonderwerp welke mogelijkheden het bevoegd gezag heeft om maatwerk te stellen. Uit de afzonderlijke artikelen is niet altijd meteen duidelijk of er maatwerk mogelijk is. Soms ligt de basis voor maatwerk in een ander artikel.

Overzicht maatwerkmogelijkheden in het Activiteitenbesluit

Het volgende document geeft per activiteit en per milieuonderwerp de mogelijkheden om maatwerk te stellen en de grondslag daarvoor:

Toelichting bij overzicht

Er zijn twee soorten maatwerkmogelijkheden:

Maatwerkmogelijkheid in bepaling van de activiteit

Een aantal artikelen vermeldt uitdrukkelijk dat het bevoegd gezag maatwerkvoorschriften kan stellen. Deze maatwerkbepalingen geven ook aan wat de reikwijdte is van het maatwerkvoorschrift.

Het voorschrift benoemt dan de onderwerpen waarvoor maatwerk mogelijk is. Verder kunnen in een maatwerkbepaling al dan niet de volgende onderdelen staan:

  • Speciale voorwaarden waaronder het bevoegd gezag een maatwerkvoorschrift mag stellen.
  • Een bandbreedte waarbinnen het bevoegd gezag kan afwijken van normen of grenswaarden.
  • De voorwaarde dat het bevoegd gezag een maatwerkvoorschrift niet ambtshalve, maar alleen op aanvraag mag stellen.

De maatwerkbepaling kan ook in een ander artikel zijn opgenomen.

Voorbeeld

Op basis van Activiteitenbesluit artikel 2.7, lid 9 kan het bevoegd gezag maatwerkvoorschriften stellen bij diverse activiteiten.

Artikel 2.7, lid 9

"Het bevoegd gezag kan tevens, in het belang van de bescherming van het milieu, maatwerkvoorschriften stellen met betrekking tot het onderhoud en de controle van een emissiebeperkende techniek die door degene die de inrichting drijft, wordt ingezet om aan de artikelen 2.5, 2.6, 3.26b, 3.38, 3.141, 3.143, 4.21, 4.23, 4.27a, 4.29, 4.31b, 4.33 tot en met 4.35, 4.40 tot en met 4.42, 4.44 tot en met 4.46, 4.50, 4.54, 4.54a, 4.58, 4.60, 4.62, 4.65, 4.68, 4.74b, 4.74f, 4.74j, 4.74s, 4.94, 4.94g, 4.103aa, 4.103d, 4.119 en 4.125 te voldoen indien geen of naar de mening van het bevoegd gezag onvoldoende onderhoud is verricht aan de emissiebeperkende techniek."

Maatwerkmogelijkheid op basis van zorgplicht

Maatwerk op basis van de zorgplicht is alleen mogelijk als een aspect niet uitputtend is geregeld in het Activiteitenbesluit (zie § 6.5 Nota van toelichting, Staatsblad 2007, nummer 415).

Waar herken ik een uitputtende regeling aan?

Uit het Activiteitenbesluit is niet direct af te leiden of er sprake is van een uitputtende regeling. Wel is soms meteen te zien dat iets niet uitputtend is geregeld. In een artikel staat dan de formulering "voldoet ten minste aan".

Bij het ontbreken van deze formulering is het lastiger om te bepalen of een aspect uitputtend geregeld is. Het is dan afhankelijk van de activiteit en het milieuonderwerp of een aspect uitputtend is geregeld.

Formulering "ten minste voldaan aan" in artikel

Als de formulering "ten minste voldaan aan" of "voldoet ten minste aan" in een artikel voorkomt, dan is maatwerk door de zorgplichtbepaling mogelijk (artikel 2.1, lid 4 van het Activiteitenbesluit).

Het kan ook zijn dat de "ten minste bepaling" is opgenomen in een ander artikel.

Voorbeeld

In artikel 4.70 van het Activiteitenbesluit is opgenomen dat ten minste wordt voldaan aan de artikelen 4.71 tot en met 4.74van de Activiteitenbesluit. Hiermee is de 'ten minste bepaling' ook van toepassing op de artikelen 4.71 tot en met 4.74.

Artikel 4.70

"Bij het in het vuilwaterriool lozen van afvalwater afkomstig van de activiteiten genoemd in de paragrafen 4.5.1 tot en met 4.5.11 wordt ten minste voldaan aan de artikelen 4.71 tot en met 4.74."

Geen formulering "ten minste voldaan aan" in artikel

Bij het ontbreken van de "ten minste bepaling" moeten we verder inzoomen op het aspect waarvoor we willen weten of maatwerk mogelijk is. Maatwerk door de zorgplicht is alleen mogelijk als een aspect niet uitputtend is geregeld in het Activiteitenbesluit.

Een aspect kan zijn:

  • Een activiteit
    Voor alle milieuonderwerpen is maatwerk mogelijk op basis van de zorgplicht als een activiteit in zijn geheel niet geregeld is in het Activiteitenbesluit. Sinds 1 januari 2008 is de systematiek dat een inrichting onder algemene regels valt, tenzij deze expliciet is aangewezen als vergunningplichtige inrichting.
    Door deze systematiek kan het voorkomen dat een niet-vergunningplichtig bedrijf een activiteit uitvoert waaraan het Activiteitenbesluit geen eisen stelt. Als dit een activiteit is met nadelige gevolgen voor het milieu, dan is hiervoor maatwerk mogelijk door de zorgplicht.
  • Een (aspect van een) milieuonderwerp binnen een activiteit
    Als een activiteit wel geregeld is in het Activiteitenbesluit, dan zoomen we verder in op het milieuonderwerp.
    Dit is een lastig onderdeel, omdat de beleidsuitgangspunten en uitwerking in besluit en regeling voor de verschillende milieuonderwerpen verschillen. Er zijn drie varianten:
  1. altijd uitputtende regeling
  2. geen uitputtende regeling
  3. uitputtende regeling voor sommige activiteiten

1. Welke onderwerpen zijn altijd uitputtend geregeld?

Voor de onderwerpen bodem en energie is het beleidsuitgangspunt dat deze voor alle activiteiten uitputtend zijn geregeld.

In de uitwerking is bij het onderwerp bodemrisico soms de formulering "ten minste voldaan aan" gebruikt. Hierdoor is er juridisch geen sprake van een uitputtende regeling. Beleidsmatig was dit wel zo bedoeld.

2. Welke onderwerpen zijn niet uitputtend geregeld?

De onderwerpen lozingen, lucht, geur en geluid zijn niet uitputtend geregeld.

  • Lozingen
    Beleidsuitgangspunt: als een lozing in het Activiteitenbesluit is toegestaan, dan is er altijd maatwerk mogelijk op basis van de zorgplicht.
    Op basis van de zorgplicht kunnen eisen gesteld worden aan aspecten die niet geregeld zijn, zoals temperatuur, zuurgraad, emissieconcentraties van stoffen die niet geregeld zijn. Het Handboek water geeft hierover meer uitleg.
    Deze niet uitputtende regeling voor lozingen kunt u in het besluit vaak herkennen aan de formulering "ten minste voldaan aan". Maar ook als deze formulering ontbreekt, is maatwerk voor niet gereguleerde aspecten mogelijk op basis van de zorgplicht.
  • Lucht en geur
    Afdeling 2.3 vult de zorgplicht voor lucht en geur zodanig in, dat behalve
    één uitzondering voor deze aspecten afdeling 2.1 niet geldt. De basis voor
    maatwerk voor lucht en geur is dus afdeling 2.3 en niet afdeling 2.1.
    Dit geldt bijvoorbeeld voor emissie-eisen voor stoffen, waaraan het
    Activiteitenbesluit geen eisen stelt in hoofdstuk 3 of 4 (niet gereguleerde
    stoffen).
    Alleen voor zeer zorgwekkende stoffen (ZZS) bij type A en B bedrijven is
    maatwerk mogelijk op basis van artikel 2.1 over de zorgplicht. Voor alle
    andere gevallen geldt het vangnet van afdeling 2.3.
    Meer informatie geeft het Stappenplan bepalen luchtvoorschriften.
  • Geluid

    Voor geluid is er verschil tussen directe en indirecte geluidhinder.
    Directe geluidhinder veroorzaakt door activiteiten of installaties binnen de inrichting is wel uitputtend geregeld voor alle activiteiten.
    Indirecte hinder is geluidhinder die wel is toe te rekenen aan de inrichting, maar niet afkomstig is van activiteiten of installaties binnen de inrichting.
    Uit de toelichting van het Activiteitenbesluit blijkt dat maatwerk op basis van de zorgplicht mogelijk is om indirecte hinder te voorkomen.
    De pagina indirecte geluidhinder geeft hierover meer uitleg.

3. Welke onderwerpen zijn uitputtend geregeld voor sommige activiteiten?

De onderwerpen lichthinder, externe veiligheid en afval zijn voor sommige activiteiten wel en voor sommige niet uitputtend geregeld.

De formulering "ten minste voldaan aan" in een bepaling van het Activiteitenbesluit geeft aan dat een aspect niet uitputtend is geregeld.

Ook kan het voorkomen dat niet alle aspecten van een milieuonderwerp geregeld zijn. Voor de niet gereguleerde aspecten is dan maatwerk op basis van de zorgplicht mogelijk.

Voorbeelden Lichthinder

Sport in de buitenlucht

Voor lichthinder is bij de activiteit "Bieden gelegenheid beoefenen sport in de buitenlucht" alleen het aspect in/uitschakeltijden van verlichting geregeld (Activiteitenbesluit, artikel 3.148, lid 1).

Voor andere aspecten zoals hinderlijke lichtinstraling in woningen, is maatwerk op basis van de zorgplicht mogelijk.

Het onderwerp lichthinder is bij deze activiteit dus niet uitputtend geregeld.

Glastuinbouw

Bij de activiteit "Telen in een kas" zijn voor lichthinder alle aspecten geregeld in het Activiteitenbesluit. Bij deze activiteit is daarom voor het onderwerp lichthinder geen maatwerk op basis van de zorgplicht mogelijk.

Het onderwerp lichthinder is bij deze activiteit dus wel uitputtend geregeld.

Maatwerkmogelijkheid in bepaling én op basis van zorgplicht

Het kan voorkomen dat een artikel een specifieke maatwerkmogelijkheid geeft, terwijl daarnaast ook maatwerk op basis van artikel 2.1, lid 4 van het Activiteitenbesluit mogelijk is.

In dat geval geldt dat maatwerk op basis van het specifieke artikel voor gaat. De maatwerkmogelijkheid op basis van de zorgplicht geldt alleen voor niet geregelde aspecten.