Lekcontrole

Pas in gebruik genomen apparatuur

Bij een foute installatie van nieuwe systemen bestaat een aanzienlijk risico op lekkage. Daarom moet de gebruiker van de apparatuur pas in gebruik genomen apparatuur onmiddellijk na ingebruikname laten controleren op lekkage door een gecertificeerd persoon. Dit geldt voor stationaire koel-, klimaatregeling- en warmtepompapparatuur en brandbeveiligingssystemen gevuld met f-gassen.

Lekcontrolefrequentie ozonlaagafbrekende stoffen

De verplichting voor de periodieke lekcontrole geldt vanaf een vulling van 3 kg ozonlaagafbrekende stoffen. Dit is van toepassing op koel-, klimaatregeling- en warmtepompapparatuur en brandbeveiligingssystemen. Bij een hermetisch afgesloten systeem geldt vanaf 6 kg een periodieke lekcontrole.

De tabel geeft een overzicht van de minimumfrequentie van controles op lekkage. Het is verboden een apparatuur die lekt bij te vullen met ozonlaagafbrekende stoffen.

Lekcontrolefrequentie f-gassen

De verplichting voor de periodieke lekcontrole geldt vanaf een vulling van 5 ton CO₂-equivallenten aan f-gassen. Dit is van toepassing op stationaire koel-, klimaatregeling- en warmtepompapparatuur en brandbeveiligingssystemen, koeleenheden van koelwagens en koelaanhangwagens, elektrische schakelinrichtingen en organische rankinecycli. Bij een hermetisch afgesloten systeem geldt vanaf 10 ton CO₂-equivalenten een periodieke lekcontrole. Bij een goed werkend lekdetectiesysteem geldt een lagere lekcontrolefrequentie.

Voordat de controle op lekkage plaatsvindt, raadpleegt een gecertificeerd persoon het logboek. De gecertificeerd persoon let extra op plekken waar in het verleden lekken zijn vastgesteld en gerepareerd. Als de gecertificeerd persoon de oorzaak van de lekkage vaststelt, legt deze persoon dit in het logboek vast.

K: stationaire koel-, klimaatregeling- en warmtepompapparatuur

De tabel geeft een overzicht van de minimumfrequentie van controles op lekkage.

Uitzondering lekcontrolefrequentie elektrische schakelinrichtingen

Een periodieke lekcontrole geldt niet voor een elektrische schakelinrichting als deze voldoet aan één van de onderstaande voorwaarden:

• een geteste lekkagepercentage van minder dan 0,1% per jaar; dit staat vermeld in de technische specificaties van de fabrikant en het staat vermeld op het etiket
• een apparaat voor online druk- of densiteitsmonitoring is aanwezig
• de vulling is minder dan 6 kg aan f-gassen

Brandbeveiligingsapparatuur

Behalve aan de lekcontrolefrequentie moeten stationaire brandbeveiliginsapparatuur ook voldoen aan een bestaande inspectieregeling volgens de ISO 14520- of EN 15004-normen.

Hermetisch afgesloten systeem

Voor hermetisch afgesloten systemen geldt de periodieke lekcontrole vanaf:

• Ozonlaagafbrekende stoffen: 6 kg
• F-gassen tot 1 januari 2017: 6 kg
• F-gassen vanaf 1 januari 2017: 10 ton CO₂-equivalenten

Bij een vulling met f-gassen moet daadwerkelijk de zin "hermetisch afgesloten systeem" op het etiket van het apparaat staan. Bij een vulling met ozonlaagafbrekende stoffen moet apparatuur met een hermetisch afgesloten systeem op deze manier gemerkt zijn. Dit hoeft dus niet het etiket zelf te zijn. Wel ligt de aantoonplicht dat het gaat om een hermetisch afgesloten systeem bij de gebruiker van de apparatuur.

Gecertificeerd personeel

Lekcontroles vinden plaats door gecertificeerd personeel. Deze verplichting geldt voor:

• Stationaire koel-, klimaatregeling- en warmtepompapparatuur
• Stationaire brandbeveiligingsapparatuur
• Koeleenheden van koelwagens en koelaanhangwagens

Voor lekcontroles is geen bedrijfscertificaat nodig.

De Nederlandse wetgeving stelt aanvullende voorschriften voor certificering van personeel en bedrijven in de Regeling gefluoreerde broeikasgassen en ozonlaagafbrekende stoffen. Meer informatie hierover staat op de webpagina certificering.

Wel of niet gescheiden koelcircuits

Twee niet onderling verbonden koelcircuits worden beschouwd als twee onderdelen. Dit is ook het geval als de twee koelcircuits voor hetzelfde doeleinde wordt gebruikt. Bijvoorbeeld om een lage temperatuur in een koel- of pakhuis te bereiken. Voor het bepalen van de lekcontrolefrequentie worden de koudemiddelinhoud van de twee aparte koelcircuits niet opgeteld.

Voorwaarde is wel dat niet de mogelijkheid bestaat om het ene koelcircuit permanent of tijdelijk te verbinden met de andere. Als een molecuul binnen de installatie van de ene plaats naar de andere kan stromen, betekent dit dat deze twee locaties onderdeel van één en dezelfde toepassing vormen.

Hoeveelheid f-gassen onbekend

Het kan zijn dat informatie over de hoeveelheid en het type koudemiddel ontbreekt in zowel het etiket als de handleiding of technische specificatie bij de apparatuur. De gebruiker van de apparatuur is dan verplicht om via een gecertificeerd persoon uit te laten zoeken hoeveel kg aan F-gassen de apparatuur bevat. Dit om controle op regelgeving door de toezichthouder mogelijk te maken.

(K) Koel-, klimaatregeling- en warmtepompapparatuur
(B) Brandbeveiligingssystemen

Onbekend welk koudemiddel de apparatuur bevat

Het bedrijf moet verplicht informatie over welk koudemiddel de apparatuur bevat leveren aan het bevoegd gezag. Zonder deze informatie is niet duidelijk welke regelgeving geldt en of het bedrijf voldoet aan deze regelgeving. De toezichthouder kan dan dus zijn taak niet uitvoeren.

De informatie is meestal wel te achterhalen uit:

• technische handleidingen
• type plaatjes op de apparatuur zelf
• via merknaam en typenummer van de apparatuur
• via navraag bij de leverancier van de apparatuur

Als dan nog steeds onduidelijk is welk koudemiddel de apparatuur bevat, dan moet het bedrijf dit laten uitzoeken door een gecertificeerd persoon. De wettelijke basis hiervoor is artikel 5.16 en 5.20 uit de Algemene Wet Bestuursrecht.

Controlefrequentie lekdetectiesysteem

Als bij de apparatuur een lekdetectiesysteem aanwezig is, moet de gebruiker van de apparatuur dit jaarlijks laten controleren. Dit omdat het van belang is dat het systeem goed functioneert. De gebruiker laat de controle uitvoeren door een gecertificeerd persoon. Als het systeem niet goed functioneert, laat de gebruiker dit onmiddellijk herstellen door een gecertificeerd persoon.

Alleen bij elektrische schakelinrichtingen is de controleplicht frequentie van het lekdetectiesysteem eens in de zes jaar.